गुटखा बंदी कागदावरच, कोटींची उलढाल

पुणे । महाराष्ट्रात गुटखा बंदी असताना पुण्यात मात्र राजरोसपणे गुटखा विक्री सुरू आहे. गुटखा उत्पादक, विक्रेत्यांनी समांतर व्यवस्था उभी करून बेकायदा गुटखाविक्रीचे जाळे निर्माण केले आहे. परराज्यातील गुजरात आणि कर्नाटक भागातून पुण्यात गुटखा विक्रीसाठी पाठविला जात आहे. भ्रष्टचारी शासकीय यंत्रणांमुळे गुटखा विक्री राजरोस सुरू असून बेकायदा गुटखा विक्रीतून पाचशे कोटींची उलढाल दरमहा होत असल्याचे सुत्रांनी सांगितले.

शासकीय अधिकार्‍यांचा सहभाग
न्यायालयाने गुटखा बंदी लागू करण्याचे आदेश दिले. त्या वेळी राज्य सरकारने गुटखाविक्रीतून मिळणार्‍या कोट्यवधी रुपयांचा महसुलावर पाणी सोडले होते. गुटखा बंदीला पाच वर्ष झाली आहेत. मात्र, प्रत्यक्षात वेगळीच परिस्थिती आहे. गुटखा बंदी नावापुरती असून सर्वत्र गुटखा मुबलक उपलब्ध आहे. गुटखा उत्पादक, बेकायदा वितरक, विक्रेते यांनी गुटखा विक्रीची समांतर यंत्रणा उभी केली आहे. पोलीस तसेच अन्न व औषध प्रशासन विभागातील काही अधिकारी आणि कर्मचार्‍यांनी गुटखा विक्रीचे जाळे निर्माण केल्याची माहिती सुत्रांनी दिली.

हप्तेखोरीमुळे संपूर्ण यंत्रणा पोखरली
गुटखा बंदीचा आदेश नावापुरता आहे. जुजबी कारवाई करून गुटखा विक्रेते आणि उत्पादकांमध्ये दहशत निर्माण करायची आणि त्या बदल्यात गुटखा उत्पादकांकडून हप्ते घ्यायचे. पोलीस तसेच अन्न व औषध विभागातील काहींच्या छुप्या पाठिंब्यावर पुणे, मुंबई तसेच राज्यभरात गुटखा विक्रीचे जाळे निर्माण करण्यात आले आहेत. हप्तेखोरीमुळे संपूर्ण यंत्रणा पोखरली असून गुटखा बंदी केवळ कागदावर असल्याचे दिसून येत आहे.

दररोज पाच कंटेनरमधून येतो गुटखा
नाशिकमधील एका व्यक्तिला पुण्यातील वितरक हवालामार्फत पैसे पाठवितात. तेथून गुजरातमधून गुटखा नाशिकमार्गे पुण्यात विक्रीसाठी पाठविला जातो. गुजरातमधील दोन बडया वाहतूकदारांकडून चाकण, कोंढवा आणि कात्रजमधील मांगडेवाडीत कंटेनरने गुटखा विक्रीसाठी पाठविला जातो. तेथून गुटख्याचे पुडे शहरातील उपनगरातील किरकोळ विक्रेत्यांकडे पाठविले जातात. फेरीवाले त्यांच्याकडून गुटखा खरेदी करून पानपट्टीचालकांना विकतात. पुणे शहरात दररोज चार ते पाच कंटेनरमधून गुटखा विक्रीसाठी पाठविला जातो. एका कंटनेरमधून साधारणपणे पन्नास लाखांचा माल विक्रीसाठी पाठविला जातो. पुण्यातील गुटखा विक्रीचा हिशोब केल्यास दरमहा पाचशे कोटी रुपयांची उलढाल होते.